Saving Account हा प्रत्येकाच्या दैनंदिन आर्थिक व्यवहाराचा महत्त्वाचा भाग आहे. सुरक्षित बचतीसाठी आणि नियमित व्यवहारांसाठी हा खातेप्रकार अत्यंत उपयुक्त आहे. मात्र, यात पैसे जमा करताना काही महत्त्वाचे नियम पाळणे गरजेचे आहे. अन्यथा, तुम्हाला Income Tax विभागाकडून नोटिस मिळू शकते. या लेखात आपण Cash Deposit Limit, High-Value Transactions, TDS नियम आणि Digital Banking च्या बदलांबद्दल सविस्तर माहिती घेणार आहोत.
1. Saving Account वर लागू होणारे Income Tax नियम
Saving Account मध्ये पैसे जमा करण्यावर कोणतीही थेट मर्यादा नाही. मात्र, Money Laundering आणि Tax चोरी रोखण्यासाठी सरकारने काही नियम निश्चित केले आहेत. जर ठराविक मर्यादेपेक्षा जास्त रक्कम जमा केली, तर बँक ही माहिती Income Tax विभागाला देते, आणि त्यानुसार तपास केला जाऊ शकतो.
2. Cash Deposit Limit आणि त्याचे परिणाम
वार्षिक मर्यादा:
- एका आर्थिक वर्षात ₹10 लाखांपेक्षा जास्त रोख रक्कम जमा केल्यास, बँक ही माहिती Income Tax विभागाला पाठवते.
- हा व्यवहार High-Value Transaction म्हणून ओळखला जातो आणि त्यावर IT विभागाचे लक्ष असते.
दैनिक मर्यादा:
- एका दिवसात ₹2 लाखांपेक्षा जास्त रोख रक्कम जमा केल्यास, Section 269ST अंतर्गत दंड लागू होऊ शकतो.
- मोठ्या रकमेच्या व्यवहारासाठी Bank Transfer, Cheque किंवा Digital Payment चा वापर करणे अधिक सुरक्षित आहे.
PAN क्रमांकाची आवश्यकता:
- ₹50,000 पेक्षा जास्त रोख जमा करताना PAN क्रमांक देणे बंधनकारक आहे.
- जर तुमच्याकडे PAN क्रमांक नसेल, तर Form 60/61 भरून जमा करावा लागेल.
3. High-Value Transactions म्हणजे काय?
जर तुमच्या खात्यात मोठ्या रकमेचे व्यवहार होत असतील, तर Income Tax विभाग तुमच्या व्यवहारांवर लक्ष ठेवतो. खालील व्यवहार High-Value Transactions म्हणून गणले जातात:
- एका आर्थिक वर्षात ₹10 लाखांपेक्षा जास्त रोख जमा किंवा काढणे.
- Cheque किंवा Online Transfer द्वारे ₹50 लाखांपेक्षा जास्त व्यवहार.
- Fixed Deposit मध्ये ₹10 लाखांपेक्षा जास्त गुंतवणूक.
- Credit Card Bill ₹1 लाखांपेक्षा जास्त रोखाने भरल्यास किंवा ₹10 लाखांपेक्षा जास्त ऑनलाइन भरल्यास.
जर आयकर विवरणपत्रात (ITR) दाखवलेल्या उत्पन्न आणि या व्यवहारांमध्ये मोठी तफावत असेल, तर तुम्हाला Income Tax नोटिस मिळू शकते.
4. Income Tax नोटिस मिळाल्यास काय करावे?
जर तुम्हाला Income Tax विभागाकडून नोटिस आली, तर घाबरण्याचे काहीच कारण नाही. योग्य कागदपत्रे आणि स्पष्टीकरण दिल्यास कोणतीही अडचण येणार नाही.
- Fund Source स्पष्ट करा – पैसे कुठून आले हे दाखवण्यासाठी संबंधित कागदपत्रे सादर करा.
- Tax Advisor कडून मार्गदर्शन घ्या – एखादा तज्ञ कर सल्लागार (CA) यांची मदत घ्या.
- वेळेत उत्तर द्या – वेळेत उत्तर दिल्यास दंड किंवा अतिरिक्त चौकशी टाळता येऊ शकते.
5. Minimum Balance नियम आणि दंड
- अनेक बँकांमध्ये Saving Account साठी Minimum Balance ठेवण्याचे नियम आहेत.
- जर खात्यात किमान शिल्लक नसेल, तर प्रत्येक महिन्याला ₹100 ते ₹600 पर्यंत दंड आकारला जाऊ शकतो.
- बँकेच्या अटी वाचूनच खाते उघडणे चांगले.
6. TDS कपातीचे नियम
- Saving Account मधून एका आर्थिक वर्षात ₹1 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त रक्कम काढल्यास 2% TDS लागू होईल.
- जर मागील 3 वर्षांत ITR दाखल केले नसेल, तर ₹20 लाखांपेक्षा जास्त रक्कम काढल्यासही TDS लागू होतो.
7. Digital Banking ला चालना – RBI चे नवीन नियम
Reserve Bank of India (RBI) ने डिजिटल बँकिंगला प्रोत्साहन देण्यासाठी काही नवीन नियम लागू केले आहेत:
- ATM Transaction Fees – एका महिन्यात 3 फ्री ट्रान्झॅक्शन मिळतात, त्यानंतर प्रत्येक व्यवहारावर शुल्क लागू होईल.
- Saving Account वरील ब्याजदर – सध्या सरासरी 3.5% इतका आहे.
- UPI आणि Online Payment सुविधांवर भर – रोख व्यवहारांऐवजी डिजिटल व्यवहार करणे फायदेशीर ठरते.
8. आर्थिक व्यवहार करताना काय काळजी घ्यावी?
- सर्व बँक खाती PAN आणि Aadhaar शी लिंक करा.
- मोठ्या व्यवहारांचे योग्य स्रोत दाखवण्याची तयारी ठेवा.
- रोख रक्कम जमा करण्याआधी Income Tax नियम समजून घ्या.
- कोणतेही शंका असल्यास Tax Advisor किंवा बँक अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधा.
Saving Account मध्ये पैसे जमा करताना काळजी घ्या!
Saving Account मध्ये पैसे जमा करताना आणि काढताना Income Tax आणि बँकेच्या नियमांचे पालन करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. ठराविक मर्यादेपेक्षा जास्त रक्कम जमा केल्यास, बँक आणि Income Tax विभाग तुमच्या व्यवहारांवर लक्ष ठेवतात. त्यामुळे, सर्व नियम समजून घ्या, आर्थिक व्यवहार पारदर्शक ठेवा आणि कोणत्याही समस्यांना सामोरे जाण्याची वेळ येऊ देऊ नका!