संपत्ती आणि समृद्धीचे प्रतीक असलेल्या सोन्याने प्राचीन काळापासून जगभरातील लोकांना भुरळ घातली आहे. भारतात याला विशेष महत्त्व आहे. कोणताही मोठा सण असो वा लग्न, भेटवस्तू म्हणून सोन्याचे दागिने दिल्याशिवाय ते पूर्ण होत नाही. एवढेच नाही तर ‘सेफ ॲसेट’ म्हणून सोन्याची वेगळी ओळख आहे. कोरोना महामारीच्या काळात, सोन्यानेच लाखो लोकांना वाईट काळात आधार दिला.
मात्र, गेल्या काही वर्षांत सोन्याच्या दरात विक्रमी वाढ झाली आहे. गेल्या 7 वर्षात सोन्याचा भाव दुपटीने वाढला आहे. भविष्यातही भाववाढ कायम राहील, असा अंदाज आहे. सोन्याच्या किमतीने विक्रमी उच्चांक गाठला असताना, इतक्या झपाट्याने किंमत वाढत असल्याचे काय झाले असा प्रश्न अनेकांना पडत आहे. चला, तुम्हाला सांगूया एवढ्या वेगाने भाव का वाढत आहेत? तसेच त्याचे फायदे आणि तोटे काय असतील?
गेल्या काही दिवसापासून सोन्याचे दर कमी झालेले दिसून येत होते.परंतु यामध्ये आणखी पुन्हा एकदा वाढ होईल अशी एक शक्यता आहे. आंतरराष्ट्रीय पातळीवर नुकतीच एक घटना घडली व तिचे पडसाद सोन्याच्या भावावर उमटू शकतात. आपल्याला माहित असेलच की इराणचे राष्ट्राध्यक्ष इब्राहिम रायसी यांचा हेलिकॉप्टर अपघातामध्ये मृत्यू झाला व यामुळे मध्यपूर्वेकडील देशांमध्ये तणावाची परिस्थिती निर्माण होण्याची शक्यता वाढली आहे व या भूराजकीय तणावामुळे आंतरराष्ट्रीय बाजारामध्ये सोन्याच्या दरात एक टक्क्यांनी वाढ झाल्याचे दिसून आले आहे.
जगभरातील युद्ध आणि भूराजकीय तणावामुळे सोन्याच्या किमतीत अनेकदा वाढ झालेली असून अशाच प्रकारे इजराइल आणि पॅलेस्टाईन यांच्यातील युद्धामुळे मागच्या वर्षी नोव्हेंबर मध्ये सोन्याच्या किमतींमध्ये अशाच प्रकारे वाढ झाली होती. सध्या सोने व चांदीच्या दरात विक्रमी पातळीवर वाढ झाली असून उच्चांकी पातळीवरती व्यवहार करत आहे.
या वर्षी सोन्यामध्ये कितपत वाढ होऊ शकते
सोन्याच्या तज्ज्ञांच्या मते, सोन्याच्या किमती ज्या वेगाने वाढत आहेत, त्यामुळे यंदाच्या दिवाळीपर्यंत सोन्याची किंमत 80 हजार ते 85 हजार रुपये प्रति 10 ग्रॅमपर्यंत पोहोचू शकते. जागतिक तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, आंतरराष्ट्रीय बाजारात सोने लवकरच 2350-2400 डॉलर प्रति औंसपर्यंत पोहोचेल. चांदी आणखी वाढू शकते. त्याचा परिणाम भारतातही नक्कीच जाणवेल. येथेही भाव वाढणार आहे.
सोन्याच्या किमतीत वाढ झाल्यामुळे होणारे फायदे
सोन्याच्या किमतीत झालेल्या वाढीमुळे ज्यांच्याकडे आधीच सोने आहे अशा लाखो लोकांना फायदा झाला आहे. 5 वर्षांपूर्वी एखाद्याने सोन्यात गुंतवणूक केली असेल तर त्याचे पैसे जवळपास दुप्पट झाले आहेत. त्याचबरोबर ज्यांनी सार्वभौम सुवर्ण रोखे, गोल्ड ईटीएफ, सोन्याची नाणी किंवा दागिने खरेदी केले त्यांनाही या वाढलेल्या किमतीचा फायदा झाला आहे. आणखी एक फायदा झाला आहे तो म्हणजे आता सोन्याच्या तुलनेत अधिक सोने कर्ज उपलब्ध होईल. किमती वाढल्याने बँका किंवा NBFC अधिक कर्ज देऊ शकतील.
सोन्याच्या किमतीत वाढ झाल्यामुळे होणारे नुकसान
सोन्याची किमतीत वाढ झाल्यामुळे अनेकांना इच्छा असूनही सोने खरेदी करता येत नाही. लग्नसराईचा हंगाम असल्याने सोने खरेदी करणाऱ्यांचे बजेट वाढणार आहे. त्यामुळे आर्थिक बोजा वाढेल. सोन्याच्या किमती वाढल्याने दागिन्यांच्या व्यवसायावरही परिणाम होणार आहे. यामुळे दागिन्यांची मागणी कमी होईल.
2020 नंतर सोन्याच्या किमतीमध्ये होत आहे सतत वाढ
सोन्याच्या किमतीतील वाढीचा कालावधी पाहिला तर त्याची सुरुवात 2020 मध्ये किंवा कोरोनाच्या वेळी झाली. 2020 मध्ये, कोरोना महामारीमुळे सोन्याने नवा उच्चांक गाठला. लॉकडाऊनमुळे अनिश्चितता आणि मंदीची भीती यामुळे सोन्याची चमक वाढली. सध्या सुरू असलेला हा प्रवास थांबण्याची चिन्हे दिसत नाहीत. जगभरातील वाढत्या तणावामुळे केंद्रीय बँकाही मोठ्या प्रमाणावर सोन्याची खरेदी करत आहेत. त्यामुळे मागणी झपाट्याने वाढल्याने भावात वाढ होत आहे.
भारतीय ना आहे सोन्याचे खास आकर्षण
भारतात सोन्याबद्दल विशेष प्रेम आहे. भारतात गुंतवणुकीचे माध्यम म्हणूनही सोन्याला अत्यंत महत्त्व दिले जाते. प्रत्येक कुटुंब आपल्या संपत्तीचा काही भाग दागिन्यांसह सोन्याच्या नाण्यांच्या स्वरूपात किंवा तत्सम स्वरूपात ठेवतो. मात्र, सोन्याचे दागिने केवळ भारतातच नव्हे तर जगभरात खूप पसंत केले जातात, असे नाही. भारतात जून महिन्यापर्यंत लग्नाचा हंगाम असतो. या काळात प्रचंड खरेदी होईल. त्यामुळे या तिमाहीत सोन्याची मागणी १० टक्क्यांपर्यंत वाढू शकते.
सोन्याला कठीण काळात सोबती म्हणतात. सोन्याला सर्वात सुरक्षित विमा देखील म्हणतात. ही कधीही रोखता येणारी वस्तू आहे. म्हणूनच लोकांमध्ये सोने ही पहिली पसंती आहे. आम्ही तुम्हाला सांगतो की जेव्हा जगभरात मंदी असते तेव्हा सोन्या-चांदीच्या किमती वाढतात. सुरक्षित गुंतवणूक म्हणून सोने हा सर्वोत्तम पर्याय मानला जातो. यामुळे लोक सोन्यात गुंतवणूक करतात जेव्हा अर्थव्यवस्था तेजीत असते तेव्हा सोन्याच्या किमती कमी होतात. सोन्याऐवजी लोक म्युच्युअल फंड, शेअर मार्केट, बाँड इत्यादींमध्ये पैसे गुंतवतात.