२१ ते ३१ मेदरम्यान मान्सूनपूर्व पावसाचं आगमन
मे महिन्याच्या अखेरीस महाराष्ट्रावर अवकाळी वळवाचा पाऊस कोसळणार असल्याचा अंदाज हवामान विभागाने वर्तवला आहे. बुधवार, २१ मेपासून ते शनिवार, ३१ मेपर्यंत संपूर्ण राज्यातील अनेक भागांत विजा, वारे आणि गडगडाटासह पावसाचा इशारा देण्यात आला आहे. हा पाऊस अधिकृत मान्सून नसून, मान्सूनपूर्व हवामानातील बदलामुळे निर्माण झालेला अवकाळी पाऊस आहे.
कोणत्या भागांमध्ये होणार जोरदार पाऊस?
कोकण विभाग:
मुंबईसह कोकणातील पुढील जिल्ह्यांमध्ये जोरदार पावसाची शक्यता आहे:
- मुंबई
- ठाणे
- रायगड
- रत्नागिरी
- सिंधुदुर्ग
- पालघर
- नवी मुंबई
मध्य महाराष्ट्र:
पुणे, सातारा, कोल्हापूर, नाशिक, नगर आणि सोलापूर जिल्ह्यांमध्येही पावसाचा जोर जाणवणार आहे. २५ मेपर्यंत या भागांमध्ये वळवाचा प्रभाव राहील.
मराठवाडा आणि विदर्भ:
धाराशिव, लातूर, बीड, परभणी, नांदेड यांसारख्या मराठवाड्यातील जिल्ह्यांमध्ये आणि विदर्भातील ११ जिल्ह्यांमध्ये मध्यम स्वरूपाचा पाऊस होण्याची शक्यता आहे.
हवामानातील बदलामागचं वैज्ञानिक कारण
या पावसामागे एकाच वेळी तिन्ही मोठ्या समुद्रांमध्ये निर्माण झालेली कमी दाबाची क्षेत्रं कारणीभूत ठरत आहेत:
- अरबी समुद्र – गुजरात आणि महाराष्ट्र किनाऱ्याजवळ
- बंगालचा उपसागर – पश्चिम बंगाल आणि ओडिशा किनाऱ्याजवळ
- प्रशांत महासागर – चीनच्या माकू परिसराजवळ
या सर्व भागांमध्ये तयार झालेल्या चक्रीय वाऱ्यांच्या स्थितीमुळे वातावरणात मोठा बदल घडून येत आहे. या प्रणालींमुळे महाराष्ट्रासह गुजरात, ओडिशा आणि बंगालमध्ये अवकाळी पावसाची शक्यता निर्माण झाली आहे.
तापमानात घट – हवामान ठरणार आल्हाददायक
या वळवाच्या पावसामुळे महाराष्ट्रातील तापमानात लक्षणीय घट झाली आहे. दिवसाचं कमाल तापमान आणि पहाटेचं किमान तापमान सरासरीपेक्षा खाली असून वातावरण प्रसन्न आणि थोडं गारव्यासारखं जाणवत आहे. मात्र हवामानात लवकर बदल होऊ शकतात, त्यामुळे नागरिकांनी सतत अपडेट राहणं गरजेचं आहे.
शेतीसाठी हा पाऊस फायदेशीर का?
हा पाऊस पेरणपूर्व मशागतीसाठी उपयुक्त ठरू शकतो. कपाशी, टोमॅटो किंवा इतर हंगामी पिकांची लागवड करू इच्छिणाऱ्या शेतकऱ्यांनी पाण्याची पुरेशी व्यवस्था असल्यासच पुढे जाण्याचा विचार करावा. कारण खरी मान्सून हजेरी अजून सुमारे २५ दिवसांनी अपेक्षित आहे. जर हवामानात बदल झाला आणि पाऊस थांबला, तर पिकांवर विपरीत परिणाम होण्याची शक्यता नाकारता येणार नाही.
त्यामुळे लागवडीसारखे महत्त्वाचे निर्णय घेताना शेतकऱ्यांनी स्वतःचा अनुभव आणि स्थानिक हवामान खात्याच्या सूचनांवर आधार घ्यावा.
सावधतेचा इशारा – प्रवास आणि सुरक्षिततेसाठी खबरदारी घ्या
पावसाळी हवामानामुळे विजांचा कडकडाट आणि जोरदार वारे अपेक्षित आहेत. त्यामुळे नागरिकांनी विशेषतः प्रवास करताना खालील खबरदाऱ्या घ्याव्यात:
- उघड्या जागी थांबणं टाळा
- झाडाखाली आश्रय घेण्याचं टाळा
- विजांच्या आवाजानंतर घराबाहेर न पडणं
- गरज असल्यास रेनकोट किंवा छत्रीचा वापर करा
मान्सून अजून दूर – उत्साहात निर्णय नको!
या पावसामुळे अनेकांना वाटू शकतं की मान्सून लवकर दाखल होत आहे. मात्र हवामान विभागानुसार, अधिकृत मान्सून महाराष्ट्रात पोहोचण्यासाठी अजून जवळपास चार आठवड्यांचा कालावधी शिल्लक आहे. त्यामुळे सध्याचा पाऊस हा केवळ एक सुरुवात आहे. त्यानंतरच खरी पर्जन्यधारणा आणि मान्सूनच्या पावसाचा अंदाज वर्तवता येईल.
मे महिन्याच्या अखेरीस महाराष्ट्रात अवकाळी पावसाचा प्रभाव मोठ्या प्रमाणावर जाणवणार आहे. शेतकरी, वाहनचालक आणि सामान्य नागरिकांनी या काळात योग्य खबरदारी घ्यावी. हवामानातील बदलाचा परिणाम जीवनशैलीवर आणि शेतीच्या नियोजनावर होऊ शकतो. त्यामुळे निसर्गाच्या बदलत्या रूपाला सामोरं जाताना सजग राहणं आणि माहितीवर आधारित निर्णय घेणं आवश्यक आहे.